با این حال، این زمینلرزه اختلال شدیدی در شبکه‌های مخابراتی آسیا ایجاد کرد و نشان داد گلوگاه آسیب‌پذیری در شبکه فیبر نوری که لایه فیزیکی اینترنت را تشکیل می‌دهد، وجود دارد.
با وجودی که پروتکل موجود در اینترنت به هنگام اختلال، به طور خودکار ترافیک را به مسیرهای دیگر هدایت می‌کند، قسمت اعظم کابلهای فیزیکی که آمریکا و آسیا را به هم مرتبط می‌کند، از تنگه لوزن بین تایوان و فیلیپین می‌گذرد و در نتیجه مسیر قابل توجه دیگری وجود ندارد. گلوگاه موجود در تنگه لوزن و سایر نقاطی که در شبکه مخابرات جهانی بالقوه در خطر اختلال قرار دارد، به وضوح باعث نگرانی می‌شود، هر چند که اختلال در اینترنت به این شکل مسائل ژئوپلیتیک نیز ایجاد می‌کند.
گلوگاههای اینترنت
تمام سامانه‌های شبکه‌ای عملکرد یکسانی دارند و اگر در موقع اختلال در نقطه‌ای خاص، ظرفیت خالی کافی در نقطه‌ای دیگر وجود نداشته باشد، دچار نارسایی می‌شوند. در صورت از کار افتادن یک قطعه، کل عملکرد شبکه ممکن است دستخوش اختلال شود.
سامانه‌های مطمئن، فاقد نقاط منفرد اختلال هستند، اما هیچ سامانه‌ای نمی‌تواند صددرصد مطمئن باشد. شبکه شبکه‌هایی که اینترنت را تشکیل می‌دهد، نیز از این قاعده مستثنی نیست، هر چند که می‌گویند می‌تواند در برابر حمله هسته‌ای مقاومت کند.
با وجودی که در این شبکه مخابراتی نقاطی نیست که اختلال در آنها، بتواند کل شبکه را از کار بیاندازد، ضعف‌هایی وجود دارد که می‌تواند بخشهای عمده‌ای از این شبکه را از کار بیاندازد.
اینترنت شبکه‌ای است که ویژگیهای آن بر اساس اندازه تغییر نمی‌کند و پروتکل‌های آن به گونه‌ای است که اطلاعات می‌تواند در هر مسیری در این شبکه گردش کند. این ویژگیها باعث استواری شبکه می‌شود. با این حال، اطمینان از استواری شبکه منوط به اطمینان فیزیکی از زیرساخت مخابراتی آن است که بخش اعظم لایه فیزیکی آن را تشکیل می‌دهد.
زلزله 6 دی یکی از نقاط ضعف این لایه را آشکار کرد. لایه فیزیکی اینترنت از چندین خط اضافه تشکیل شده است اما بسیاری از این خطوط اضافه از نقاط یکسانی می‌گذرد، یعنی بروز یک حادثه در یکی از این نقاط کافی است تا پهنای باند مسدود شود.
حدود دوازده چرخه کابلهای فیبر نوری که کشورهای آسیایی را به هم و به جهان خارج متصل می‌کند، همه از کانال باشی در تنگه لوزن می‌گذرد، ناحیه‌ای که به داشتن فعالیتهای زمین‌لرزه‌ای، آبهای عمیق، جریانهای آبی تند و بادهای شدید معروف است. به این ترتیب، بخش عمده‌ای از ارتباط آسیا با جهان خارج از نقطه‌ای می‌گذرد که از نظر زمین‌شناختی ناپایدار و فعالیت تعمیرکاران در آن دشوار است.
شرکتهای عرضه کننده خدمات اینترنت به سرعت اعلام کردند ترافیک به مسیرهای زمینی و ماهواره‌ها هدایت شده است. اما مسیرهای زمینی به مقصد چین و کره جنوبی از طریق هند و روسیه نتوانست پهنای باندی را که زلزله از شبکه گرفت، جبران کند. ماهواره نیز ظرفیت محدودی دارد و پس از گذشت دو هفته، همچنان در چین اختلالاتی دیده می‌شود.
در ژوئن سال 2005 مشکلی مشابه در مورد کابلهای زیرآبی در پاکستان رخ داد. در این حادثه، تنها اتصال کابل نوری کشور به جهان خارج 11 روز قطع و در نتیجه درون‌داد اطلاعات به داخل کشور عملا متوقف شد. سایر کشورها نیز در برابر نارسایی در کابلهای زیردریایی آسیب‌پذیر هستند. چندین کشور در آفریقا و چند کشور در آمریکای جنوبی برای اتصال به شبکه جهانی، به یک کابل زیردریایی متکی هستند.
این امر سبب می‌شود تا آنها مانند پاکستان آسیب‌پذیر باشند. کشورهای جزیره‌ای مانند ایسلند که برای اتصال به یک چرخه کابل وابسته هستند، نیز به این شکل آسیب‌پذیر هستند.
شدت مشکل بالقوه به درصدی از پهنای باند هر کشور بستگی دارد که از طریق شبکه زیردریایی تامین می‌شود. هند بیش از 80 درصد از پهنای باند خود را از کابلهای زیردریایی تامین می‌کند. اتصال استرالیا نیز آسیب‌پذیر است. این اتصال را یک چرخه کابل برقرار می‌کند که این کشور را از طریق گسلهای فراوان به آمریکا مرتبط می‌کند. هند و استرالیا دو نقطه ورودی برای شبکه کابلی خود دارند و هر گونه نارسایی در هر نقطه اتصال می‌تواند در جریان ارتباط به طور جدی اختلال کند.
یک گلوگاه بالقوه دیگر برای شبکه فیبر نوری زیردریایی تنگه مالاکا است. تقریبا تمام کابلهای نوری که از شرق آسیا و استرالیا به غرب می‌رود، از این تنگه باریک می‌گذرد. تنگه مالاکا به علت رخداد مکرر دزدی دریایی ناحیه نامطمئنی است.
در حالی که بیشتر تحلیلهایی که در مورد تهدید امنیتی در این تنگه ارائه می‌شود، بر امکان هماهنگی تروریستها با دزدان دریایی برای ربودن یک نفتکش متمرکز است، حمله به شبکه کابل زیردریایی در این تنگه می‌تواند اختلالات جدی پدید آورد. در صورتی که اختلالی در این تنگه رخ دهد، ترافیک مخابراتی باید به مسیرهای زمینی هدایت شود که از مالزی و تایلند می‌گذرد و این مسیرها هم ممکن است نتوانند پهنای اضافی را تحمل کنند.
این که چنین گلوگاههای بالقوه در شبکه شبکه‌هایی که چندین شرکت خصوصی و دولتی مختلف ساخته‌اند، وجود دارد، علت مالی دارد. برخی کارشناسان معتقدند فشارهای اقتصادی و دینامیک ترافیک شبکه‌ها را به سوی مسیرهایی سوق می‌دهد که کمترین میزان مقاومت را دارند.
در واقع چند روز پس از زلزله یادشده، شرکتهای مخابراتی آسیایی اعلام کردند برای جلوگیری از قطعی‌های دیگر، در خطوط پشتیبانی سرمایه‌گذاری نخواهند کرد، چون احتمال تکرار چنین حادثه‌ای بسیار کم است. احتمال اندکی که در تحلیلهای مالی شرکتهای مخابراتی برای چنین اختلالاتی قائل می‌شوند، حاکی از آن است که گلوگاههای بالقوه در آینده نیز همچنان وجود خواهند داشت و برخی کشورها کماکان در معرض خطر قطع اینترنت بر اثر بلایای طبیعی یا زاده انسان خواهند بود.
آسیب‌پذیری شبکه مخابرات چین را ملاحظات ژئوپلیتیک پیچیده‌تر می‌کند. بخش اعظم کابلهای فیبر نوری که به چین می‌رسد، از نزدیک یا از داخل خاک تایوان و ژاپن می‌گذرد. در حالی که به نظر می‌رسد روابط چین و ژاپن پس از انتخاب شینزو آبه در ژاپن بهبود یافته است، مناسبات بین این قدرتهای آسیایی همچنان تیره است.
از آن بدتر روابط چین با تایوان است که آن را تحت حاکمیت خود می‌داند. در صورتی که تایوان را چین مورد حمله قرار دهد، این جزیره می‌تواند بخش عمده‌ای از پهنای باند چین را از بین ببرد. طبعا نتیجه این خواهد شد که چین می‌تواند دو نقطه اتصال تایوان به شبکه زیردریایی که تمام کابلهای آن را از کشور خود می‌گذراند، قطع کند و با این کار ارتباط تایوان را با جهان خارج ناممکن کند.
این نگرانیهای ژئوپلیتیک شاید از جمله انگیزه‌های ساخت چرخه کابل فیبر نوری مستقیم از چین به آمریکا باشد که سه شرکت چینی و دو شرکت کره جنوبی و شرکت آمریکایی ورایزن آن را برعهده گرفته‌اند. این طرح چند هفته قبل از زلزله اعلام شد.
اما پس از اختلالات اخیر، این شرکتها خاطرنشان کردند به جای یک چرخه منفرد از فیبر نوری، یک سامانه شبکه‌ای ترکیبی ایجاد خواهند کرد. به نظر می‌رسد این طرح مسیری مشابه را مورد استفاده قرار خواهد داد که بسیاری از کابلهای دیگر در آن قرار دارند، یعنی سواحل جنوبی ژاپن. در نتیجه، این شبکه ترکیبی در معرض خطر حوادث در این ناحیه قرار خواهد داشت، اما احتمال سالم ماندن آن به مراتب بیشتر است.
نتیجه‌گیری
با گذشت دو هفته از وقوع زلزله در تنگه لوزن که بسیاری از خطوط کابل فیبر نوری را که از این ناحیه می‌گذرند، قطع کرد، کارگران همچنان مشغول تعمیر این خطوط بودند. ترافیک اینترنت تا حد زیادی به مسیر دیگری هدایت شد اما شبکه اینترنت چین با پهنای باند کامل فعالیت نمی‌کرد.
این زلزله در زمانی رخ داد که بازارهای مبادله مالی تراکم اندکی داشتند و در نتیجه پیامدهای مالی چشمگیری به بار نیامد. اما این اختلال ضعف بالقوه‌ای را در شبکه مخابرات نشان داد، شبکه‌ای که نقش فزاینده‌ای را در مبادلات مالی جهان ایفا می‌کند.
با وجودی که اینترنت و شبکه فیزیکی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در برابر اختلالات محلی ایستادگی کند، چندین نقطه در آن وجود دارد که در صورت بروز مشکل در آن، می‌تواند در مناطق گسترده‌ای اختلال ایجاد کند. در حادثه اخیر، پهنای باند زمینی و ماهواره به اندازه‌ای نبود که اختلال ایجادشده را جبران کند.
چنانچه ساخت شبکه‌های جدید از الگویی پیروی کند که تا به حال ملاک قرار گرفته است، عرضه‌کنندگان همچنان خطوط جدید را در مسیرهای پیشین خواهند ساخت. این امر به آن معناست که گلوگاهها پابرجا خواهند بود.
pinr.com
